ODTÜ-Saçılmalı Demet Hattı Laboratuvarı

ODTÜ Saçılmalı Demet Hattı Laboratuvarı :

ODTÜ İVMER Saçılmalı Demet Hattı; T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından desteklenen ve Savunma Sanayi Başkanlığı’nın Müşteri kurum olduğu “Parçacık Radyasyonu Testleri Oluşturma Laboratuvarı Projesi” kapsamında Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) Proton Hızlandırıcı Tesisi’nde uzay uygulamalarına yönelik “Tekil Olay Etkileri”nin incelenmesi ve radyasyon testlerinin yapılabilmesi için, Türkiye’nin uzay yol haritası ve stratejik planları ile uyumlu olarak İMECE Uydusu Geliştirme Programı altında ürün odaklı tanımlanan proje kapsamında kurulmuştur ve 05.12.2019 tarihinde açılışı yapılmıştır.

Aralarında TÜBİTAK UZAY, TÜBİTAK MAM, ODTÜ, Sabancı ve Gazi Üniversitelerinin ve daha birçok farklı kurumun geliştirdiği elektronik ekipmanlar, metalik camlar, güneş hücreleri, kaplama ve zırhlama malzemelerine ait radyasyon testleri gerçekleştirilmiştir. Radyasyon testleri öncesinde, radyasyon ve nükleer fizik alanında kullanılan güvenilir simülasyon programlarıyla analizler yapılmaktadır. Bu analizler ile radyasyon testlerinde oluşabilecek radyoizotoplar ve doz hızları hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. ODTÜ-SDH’de kullanılan algıç ve sayaçlardan elde edilen verilerin simülasyon analizleriyle uyum içinde olduğu görülmüştür. ODTÜ-SDH tasarım aşamasındayken simülasyon programları kullanılmış ve ODTÜ-SDH elektroniklerinin performans kaybına uğramadan çalışabilmesi ve radyasyon dozunun insan sağlığını tehdit etmemesi için kurşun, alüminyum, polietilen vb. kullanılarak radyasyona dayanıklı zırhlar tasarlanmıştır. 

ODTÜ–SDH Laboratuvarı bir Ar-Ge projesi olup, CERN’den bilgi transferi sağlanarak, her aşamasındaki tasarımı ve üretimi ODTÜ-SDH personeli tarafından alanında uzman ve radyasyon konusunda proje başından itibaren tecrübe kazanmış personellerimiz tarafından ESA ESCC-25100 uzay standardının gereksinimlerini karşılayacak şekilde yapılmıştır.

 

Mobil Radyasyon Ölçüm Robotu

Bu sisteme ek olarak anlık doz hızlarını ölçebilmek ve doz haritalandırmasını yapabilmek için ODTÜ-SDH ekibi tarafından mobil radyasyon ölçüm robotu tasarlanmış ve üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu robotun geliştirilmesi sırasında ODTÜ-SDH ekibinin radyasyona karşı zırh tasarımı yapma ve üretme, uygulamaya yönelik radyasyon sensörü tasarlama ve üretme, sensör verilerinin anlamlandırılması ve doğrulanması, radyasyona uygun malzeme seçimi, radyasyon kaynağının ve ortamının bilgisayar ortamında simüle edilmesi, radyasyona dayanıklı elektronik bileşen seçimi kabiliyetleri kullanılmıştır.